یکی از پایه های اساسی درمان هیجان مدار نظریه ی دلبستگی است. بسیار با اهمیت است که افراد با این مفهوم آشنا باشند.
زوجها پایه یک رابطه دیرپا و شادی بخش را عشق میدانند. در زوج درمانی همواره مفاهیمی مانند قدرت، کنترل، خودگردانی، واسطه مندی تعارض در ممانعت از اشاعه محبت و عشق را زیر سیطره خود گرفته و عشق به یک متغییر فراموش شده تبدیل میشود.
اصول نظریه دلبستگی بالینی:
1- دلبستگی یک نیروی برانگیزاننده ذاتی است.
طلب و حفظ رابطه با افراد مهم زندگی یکی از گرایشات برانگیزاننده، اساسی و فطری انسان در طول زندگی است.
این دلبستگی هسته اصلی خصایص مهم در روابط صمیمانه را تشکیل میدهد که با مراحل رشد انسان خصوصاً رشد اجتماعی مرتبط است. دلبستگی گرایشی ایمن مادرزادی است که با رشد انسان دچار تحول میشود.
2- وابستگی ایمن مکمل خود مختاری است.
بر اساس نظریه دلبستگی، دلبستگی مطلق یا عدم دلبستگی وجود ندارد و نسبی است وابستگی فقط میتواند کارساز یا ناکارساز باشد. احساس ایمنی در وابستگی به دسترس بودن و پاسخگو بودن پیکره اصلی وابستگی برمیگردد. وابستگی ایمن با انسجام خود، احساس مثبت به خود داشتن، خودنظمی وفصاحت در ارتباطات را باعث میشود.
3- دلبستگی ایمن سکان شخصیت را محکم میکند.
دلبستگی ایمن معنایی سرشار از آسودگی ایجاد میکند که شخص در سایه آن هستی خود را کشف میکند و پاسخهای سازگارانه با محیط را فرا میگیرد. دلبستگی ایمن،توانایی فاصله گزینی بهنجار از دیگران و خویشتن نگری را افزایش داده، بررسی و احیاء رفتارهای شخصی و حالات ذهنی را مقدر مینماید.
5- در دسترس بودن و پاسخگو بودن رشته های دلبستگی را بنیانگذاری میکنند
پاسخگو بودن از نظر هیجانی و به وقت نیاز عاطفی در دسترس بودن از عناصر اصلی دلبستگی ایمن بشمار میروند. طرفداران نظریه دلبستگی معتقدند هر پاسخی حتی خشم بهتر از بی پاسخی است. این نشان دهنده این موضوع است که مبانی دلبستگی را هیجانات تشکیل میدهند.
6- ترس وتردید نیازهای دلبستگی را تشدید میکنند.
زمانیکه فرد مورد تهدید قرار میگیرد نیازهای دلبستگی با هدف کسب ایمنی و تجربه آسودگی برجسته تر و الزام آورتر میشوند و رفتارهای دلبسته مدار مانند مجاورت طلبی فعال میشود.
7- فرایند آشفتگیها و جداییهای پس آیند آن قابل پیشبینی اند.
اگر رفتارهای مجاورت طلبانه Proximity seducing توأم با دلبستگی در فراخوانی پاسخهای تسلی بخش و تجدید عهد با پیکره دلبستگی ناتوان شده باشند فرایندهایی نظیر خشم، محکم چسبیدن، افسردگی و ناامیدی فعال میگردند.
8- تعداد پاسخهایی که در دلبستگی ناایمن رشته دارند محدود است.
افراد بدنبال احساس ناامنی پاسخهای محدودی از خود بروز میدهند. راهبرد اول اضطرابی است راهبرد دوم جهت مرتفع نمودن احساس ناایمنی و فقدان درگیری هیجانی ایمنی باعث کمکاری سیستم دلبستگی و سرکوب میشود.
9- انواع دلبستگی، مدلهای گوناگون ذهنی از افراد را شکل میدهد.
بهترین نوع دلبستگی دلبستگی ایمن است که خویشتن کارآید را روشن و توسعه میدهند بر اساس طیف پاسخ دهی به دلبستگی الگوهای ذهنی تشکیل شده و این الگوها دربرگیرنده اهداف، باورها ، راهبردها و هیجاناتشان است
10- جدایی و فقدان ذاتاً آسیبزا هستند.
در مطالب بعدی به طور مبسوط تری در مورد صمیمت بین زوجین و شکل گیری دلبستگی ایمن توضیح خواهیم داد.